Ενώπιον ξένων διπλωματών και πολιτικής ηγεσίας στη Γενεύη έρευνα του Seed για θέματα ασφάλειας
Σε 14 περίπου επικεφαλής διπλωματικών αποστολών διαφόρων χωρών, μεταξύ των οποίων και χωρών μελών του ΣΑ του ΟΗΕ, εδώ στη Γενεύη, παρουσιάζουν σήμερα τα αποτελέσματα της έρευνας κοινής γνώμης, αλλά και την πρότασή της για θέματα ασφάλειας, η ομάδα του προγράμματος “Πρωτοβουλία για τον διάλογο για την ασφάλεια” του Κέντρου Βιώσιμης Ειρήνης και Δημοκρατικής Ανάπτυξης (Seed), από τους δύο διευθυντές έρευνας, τον Αλέξανδρο Λόρδο και τον Αχμέτ Σοζέν.
Οι δύο ακαδημαϊκοί ενημέρωσαν χθες για τα ευρήματα τους πολιτικούς αρχηγούς που συνοδεύουν στη Γενεύη τους δύο ηγέτες, ο κ. Σοζέν ενημέρωσε τους Τ/κ πολιτικούς και ο κ. Λόρδος τους Ε/κ πολιτικούς. Τα ευρήματα της έρευνας κοινής γνώμης στάληκαν την περασμένο Σάββατο και στους δύο ηγέτες, μία ημέρα πριν αναχωρήσουν για τη Γενεύη αλλά και στο γραφείο των καλών υπηρεσιών του ΓΓ του ΟΗΕ. Η έρευνα έγινε μεταξύ 20 Δεκεμβρίου 2016 και 5 Ιανουαρίου 2016, με δείγμα 3000 άτομα, 1500 Ε/κ και 1500 Τ/κ, από τις εταιρείες RAI στην ε/κ πλευρά και Prologue στην τ/κ πλευρά. Το πρόγραμμα, στο πλαίσιο του οποίου έγινε η έρευνα, συγχρηματοδοτείται από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ, της Γερμανίας και της Ολλανδίας και αποτελεί μέρος του έργου Security Dialogue που γίνεται σε συνεργασία με την διεθνή οργάνωση Interpeace, με βάση τη Γενεύη, και το γερμανικό Berghof Foundatıon, με έδρα το Βερολίνο.
Αλέξανδρος Λόρδος
————————
Στόχος να ανοίξει ο δρόμος για συζήτηση του θέματος της ασφάλειας πέραν από την έννοια της στρατιωτικής παρουσίας, που είναι μια πολωτική ιδέα, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο κ. Λόρδος, λέγοντας πως πρέπει να δούμε και ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες Ε/κ και Τ/κ και πώς αυτές μπορούν να ικανοποιηθούν με τρόπο που θα είναι προληπτικός παρά αντιδραστικός και να στοχεύει στο να γίνει το κράτος που θα προκύψει μέσα από τη λύση, να είναι ανθεκτικό, να χειρίζεται τις εντάσεις του και να γίνει σοφότερο μέσα από τις δυσκολίες του.
Έχουν διαμορφώσει μια συνολική πρόταση αρχιτεκτονικής ασφάλειας, ανέφερε ο Αλέξανδρος Λόρδος, που να μπορεί να αντιμετωπίσει τις απειλές ασφάλειας, να είναι προληπτική και όχι μόνο αντιδραστική και να οδεύει τελικά σε ένα όραμα όπου η Κύπρος είναι αυτάρκης και ανθεκτική στο να χειρίζεται τις δικές της απειλές χωρίς εξωγενείς παρεμβάσεις.
Στην πρότασή τους, είπε, συναντούν ένα θετικό ενδιαφέρον και από τις δύο πλευρές και “υποβάλλουμε τις προτάσεις μας για περαιτέρω διάλογο” και θα είναι – σημείωσε – στη διάθεση όλων να συζητήσουν τα ευρήματα της έρευνάς τους, ελπίζοντας να μπορέσουν να συμβάλουν στην επίτευξη συγκλίσεων στην πτυχή της ασφάλειας.
Παρουσιάσεις όπως αυτή που θα κάνουν σήμερα στους ξένους διπλωμάτες, εξήγησε ο κ. Λόρδος, είθισται όταν στη Γενεύη συζητείται ένα σοβαρό διεθνές πρόβλημα, όπως είναι το Κυπριακό και πέραν των ευρημάτων θα ενημερώσουν και για την διαδικασία του ειρηνευτικού διαλόγου.
Κληθείς να πει ποιο είναι το πιο σημαντικό εύρημα, ο κ. Λόρδος είπε ότι η δημοσκόπηση δείχνει πως η παραδοσιακή συζήτηση γύρω από τις τουρκικές στρατιωτικές εγγυήσεις δεν αφήνει περιθώρια για σύγκλιση μεταξύ των δύο πλευρών. “Αυτό που για μας είναι αποδεκτό είναι μη αποδεκτό για τους Τ/κ. Όταν όμως η πρόταση για την ενδογενή ασφάλεια είναι αποδεκτή, τα επιμέρους στοιχεία είναι αποδεκτά και από τις δύο κοινότητες”, είπε.
Η πρότασή τους, ανέφερε ο κ. Λόρδος, περιλαμβάνει τη δημιουργία θεσμών, κρατικών και κοινωνικών, που θα μπορούν να “μαζεύουν” την ένταση, να την διαχειρίζονται και προληπτικά να αποφεύγονται επεισόδια εντάσεων. Ανέφερε ότι περιλαμβάνεται μια Συνθήκη εφαρμογής που θα ξεκαθαρίζει τις υποχρεώσεις όλων των πλευρών, περιλαμβανομένων Ελλάδας και Τουρκίας, σε σχέση με την εφαρμογή της λύσης. Περιλαμβάνει επίσης μια Επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η οποία θα εξετάσει περιπτώσεις παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων οποιουδήποτε, Ε/κ και Τ/κ, και θα παρεμβαίνει “διότι είναι αυτές οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που θα δημιουργούσαν ένα κακό κλίμα στη μετά λύση εποχή, άρα αυτά πρέπει να τα προλάβουμε”. Στην πρότασή τους, είπε, περιλαμβάνεται επίσης ένα ομόσπονδο Υπουργείο Ανασυγκρότησης και Κοινωνικής Συνοχής με συντονιστικό ρόλο σε θέματα για την υπέρβαση της προκατάληψης προς την άλλη κοινότητα.
Προτείνουν επίσης ένα σύστημα πρώιμης ανίχνευσης και αντιμετώπισης απειλών (early warning and early responding system) το οποίο χρησιμοποιείται σε άλλες χώρες τα τελευταία χρόνια και αφορά την ύπαρξη παρατηρητών σε τοπικό επίπεδο που να βλέπουν ποιες περιοχές βρίσκονται σε τεταμένη κατάσταση και να παρεμβαίνουν έγκαιρα προς αποσόβηση των κρίσεων.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Λόρδος είπε ότι σε χώρες που βγαίνουν από καταστάσεις όπως αυτή στην Κύπρο, η πρώτη δεκαετία θεωρείται μεταβατική περίοδος όχι μόνο στο θέμα των στρατευμάτων, αλλά για όλους από τους πολίτες μέχρι τους διεθνείς οργανισμούς που στηρίζουν μια λύση. Είμαστε στα πρώτα εύθραυστα χρόνια, σημείωσε.
Αχμέτ Σοζέν
—————
Το σκεπτικό της έρευνας έχει να κάνει με τη διαπίστωση πως η ασφάλεια είναι το κεφάλαιο της διαπραγμάτευσης που έχει συζητηθεί το λιγότερο μέχρι σήμερα και με επικέντρωση σε παράγοντες όπως αριθμούς στρατευμάτων και επεμβατικών δικαιωμάτων, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο Τ/κ διευθυντής έρευνας και ακαδημαϊκός, Αχμέτ Σοζέν.
Ζήτησαν από τους ερωτηθέντες, ανέφερε, να πουν ποιοι είναι οι φόβοι και οι ανησυχίες τους για την μετά λύση εποχή σε θέματα ασφάλειας και ποιοι είναι οι μηχανισμοί με τους οποίους αυτοί οι φόβοι θα μπορούσαν να καθησυχαστούν. Το θέμα της ασφάλειας, είπε, είναι πολύ ευρύ και θεωρούν πως υπάρχουν ανησυχίες που δεν μπορούν να καθησυχαστούν με στρατεύματα, φέροντας ως παράδειγμα τον φόβο πολλών Τ/κ για επιθέσεις εξτρεμιστικών στοιχείων εναντίον τους και κατά πόσο η ε/κ αστυνομία και η ε/κ δικαιοσύνη δεν θα μεροληπτεί εις βάρος τους, λέγοντας ότι τα τελευταία λίγα χρόνια έχουν υπάρξει περιστατικά που έμειναν ατιμώρητα. “Αυτή η ανησυχία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με στρατεύματα ή με τουρκική παρέμβαση. Γι` αυτό χρειάζεσαι έναν διαφορετικό μηχανισμό και αυτό κάνουμε εμείς σε αυτή την έρευνα”.
Οι Τ/κ πολιτικοί αρχηγοί, πρόσθεσε, στη χθεσινή παρουσίαση έκαναν λόγο για μια απαραίτητη και εποικοδομητική μελέτη, εκφράζοντας την ευχή τα ευρήματα να βοηθήσουν στη διαπραγμάτευση.
Αποτελέσματα – ευρήματα δημοσκόπησης
Η πλειοψηφία των Ε/κ (53%) και λίγο λιγότερο από τους μισούς Τ/κ (48%) επιθυμούν η ειρηνευτική διαδικασία να είναι επιτυχημένη. Τίποτε δεν θα βγει πιστεύει το 25% των Ε/κ και το 21% των Τ/κ. Αμφίθυμα αισθάνεται το 23% των Ε/κ και το 21% των Τ/κ.
Όσον αφορά την ελπίδα για αποτέλεσμα, το 50% των Τ/κ και το 43% των Ε/κ δηλώνει καμία ελπίδα. Μη βεβαιότητα δηλώνει το 34% των Ε/κ και το 34% των Τ/κ. Σε αποτέλεσμα ελπίζουν το 23% των Ε/κ και το 16% των Τ/κ.
Το 60% των Ε/κ επιθυμεί ένα ενιαίο κράτος, την ώρα που 17% δηλώνει ικανοποιημένο με το ενιαίο κράτος και 17% ότι αυτό θα ήταν ανεκτό.
Την ΔΔΟ επιθυμεί ή νιώθει ικανοποιημένο το 37% των Ε/κ, ανεκτό το 36%, μη αποδεκτό το 28%. Συνέχιση του στάτους κβο επιθυμεί ή είναι ικανοποιημένο το 17%, ενώ το 52% το θεωρεί μη αποδεκτό και ανεκτό το 31%. Δύο κράτη και τα δύο στην ΕΕ, δηλώνει ότι είναι μη αποδεκτό το 77% των Ε/κ, ανεκτό το 12% και επιθυμητό ή ικανοποιητικό το 11%.
Όσον αφορά τους Τ/κ, το 9% δηλώνει ότι δύο κράτη και τα δύο στην ΕΕ είναι μη αποδεκτό, το 22% ανεκτό και το 70% επιθυμητό ή ικανοποιητικό. Για την ΔΔΟ, το 16% των Τ/κ την θεωρεί μη αποδεκτή, την ώρα που ανεκτή τη θεωρεί το 33% και ικανοποιητική ή επιθυμητή το 51%.
Συνέχιση του στάτους κβο θεωρεί μη αποδεκτό το 25% των Τ/κ, ανεκτό το 41% και ικανοποιητικό ή επιθυμητό το 34%. Το 32% των Τ/κ θεωρεί μη αποδεκτό το ενιαίο κράτος, το 30% ανεκτό και το 38% επιθυμητό ή ικανοποιημένο.
Το 52% των Ε/κ αισθάνεται λιγότερο ασφαλές εάν οι τουρκικές εγγυήσεις ακυρωθούν μετά που θα έχουν επιτύχει στην εφαρμογή σημαντική τμήματα (της λύσης), όπως ο αποτελεσματικός διαμοιρασμός εξουσίας και η απουσία σημαντικής δικοινοτικής βίας. Το 76% νιώθει λιγότερο ασφαλές με τη συνέχιση της Συνθήκης των Εγγυήσεων, με μονομερή παρεμβατικά δικαιώματα Ελλάδας και Τουρκίας, για 5 χρόνια μετά τη λύση και ύστερα να ακυρωθούν.
Οι Τ/κ κατά 56% αισθάνονται λιγότερο ασφαλείς και με 52% περισσότερο ασφαλείς με αναθεώρηση της Συνθήκης των Εγγυήσεων, ώστε η Τουρκία να μπορεί να παρέμβει στο βόρειο κομμάτι του νησιού και η Ελλάδα στο νότιο.
Οι Ε/κ με 83% αισθάνονται περισσότερο ασφαλείς με πλήρη αποχώρηση των ελληνικών και τουρκικών στρατευμάτων και με 91% λιγότερο ασφαλείς με πιθανό τουρκικό στρατό σταθμευμένο στην τ/κ συνιστώσα πολιτεία.
Οι Ε/κ με 53% δηλώνουν ότι επιθυμούν ή ικανοποιούνται με το να είναι η Ρωσία εγγυήτρια δύναμη – για την Ελλάδα είναι 42% – ενώ οι Τ/κ με 69% αισθάνονται αντίστοιχα για την Τουρκία, την ώρα που δεύτερη χώρα με 34% για την οποία δηλώνουν ότι επιθυμούν ή ικανοποιούνται να είναι εγγυήτρια δύναμη είναι η Ελλάδα.
Η έρευνα του προγράμματος περιέλαβε αρχικά 11 ομάδες εστίασης (focus groups) με Ε/κ και Τ/κ τον περασμένο Οκτώβριο – Νοέμβριο. Επίσης έρευνα από εμπειρογνώμονες σε θέματα ασφάλειας στη μεταβατική περίοδο για τις λύσεις με βάση διεθνείς πρακτικές. Περιλαμβάνει τέλος τη δημοσκόπηση που ολοκληρώθηκε πριν λίγες ημέρες.
(ΚΥΠΕ/ΡΠΑ/ΜΜ)