[ΒΙΝΤΕΟ] Ελληνοκύπριος και Τουρκοκύπριος συναντώνται για πρώτη φορά από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο όπου πολέμησαν
Ο Ελληνοκύπριος Μενέλαος Κουζούπης και ο Τουρκοκύπριος Κεμάλ Σαλίχ (Πιλλή), και οι δύο από την Πάφο, κατετάγησαν μαζί στο βρετανικό στρατό για να πολεμήσουν στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στο πλευρό των Συμμάχων κατά του κοινού εχθρού, το χιτλεροφασισμό.
Ο Μενέλαος Κουζουπής, 92 ετών, κατάγεται από το χωριό Άγιος Φώτιος και ο Κεμάλ Σαλίχ, 95 ετών, από το τουρκοκυπριακό χωριό της Φάλιας, τα οποία βρίσκονται στην ίδια περιοχή, σε μια απόσταση 3 χιλιομέτρων.
Όταν τέλειωσε ο πόλεμος, επέστρεψαν στην Κύπρο στα μέσα του 1946, και έκτοτε έχασαν ο ένας τα ίχνη του άλλου. Η μοίρα τα έφερε έτσι ώστε να συναντηθούν ξανά, μετά από 70 και πλέον χρόνια, και να ξαναθυμηθούν όλα όσα έζησαν μαζί σε ένα από τους πιο σκληρούς και φρικιαστικούς πολέμους που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα.
Η συνάντηση, η οποία διευθετήθηκε μέσω κοινών γνωστών, πραγματοποιήθηκε στα γραφεία του Παγκύπριου Συνδέσμου Πολεμιστών Β` Παγκοσμίου Πολέμου, στη Λευκωσία, και κάμερα του Κυπριακού Πρακτορείου Ειδήσεων (ΚΥΠΕ) ήταν εκεί και κατέγραψε όλα όσα αντάλλαξαν μεταξύ τους οι δύο βετεράνοι του πολέμου, φέρνοντας ξανά στη μνήμη τους τις στερήσεις και τις κακουχίες του πολέμου.
Αυτό που προκαλεί ιδιαίτερο θαυμασμό είναι το γεγονός ότι ενώ και οι δύο διανύουν σήμερα την ενενηκοστή δεκαετία της ζωής τους, εντούτοις ο χρόνος δεν έχει ξεθωριάσει τις εικόνες από το μυαλό τους και οι μνήμες τους παραμένουν μέχρι σήμερα ζωντανές, περιγράφοντας με εντυπωσιακή λεπτομέρεια τα όσα έζησαν από την ημέρα της κατάταξής τους και μετέπειτα στο μέτωπο των μαχών που κλήθηκαν να δώσουν για υπεράσπιση της ελευθερίας και της δημοκρατίας.
Και οι δύο θυμούνται ότι η κατάταξή τους έγινε στο πανηγύρι της Έζουσας, στις 29 Ιουνίου του 1944, στο χωριό Χόλου της Πάφου, μετά από σχετική δημοσίευση στην εφημερίδα που καλούσε σε εθελοντική στράτευση τους κατοίκους της Κύπρου, η οποία ήταν εκείνη την περίοδο αποικία του Βρετανικού Στέμματος.
Θυμούνται, επίσης, ότι χρειάστηκε να μεταβούν με τα πόδια από τα χωριά τους στη Χόλου για να καταταγούν. Ο κ. Κουζούπης είπε ότι δεν ενημέρωσε τον παππού του, με τον οποίο ζούσε τότε, για την απόφαση του να καταταγεί στο βρετανικό στρατό από φόβο μήπως και δεν τον άφηνε λόγω της μικρής του ηλικίας, αφού τότε ήταν μόνο 16,5 χρόνων. Μάλιστα, χρειάστηκε, όπως μας ανέφερε, να πει ψέματα στο γραφείο στρατολογίας για την πραγματική του ηλικία για τον ίδιο ακριβώς λόγο.
Ανέφερε ότι μετά την κατάταξή τους, είχαν μεταφερθεί για εκπαίδευση στο στρατόπεδο των Άγγλων στα Πολεμίδια και από εκεί μεταφέρθηκαν, στη συνέχεια, στη Συρία, την Παλαιστίνη και κατέληξαν στην Ιταλία. Ο κ. Κουζούπης θυμάται ότι με τον Κεμάλ κοιμόντουσαν μαζί στο ίδιο αντίσκηνο, ενώ θυμάται ακόμα το στρατιωτικό του αριθμό (21139) αλλά και αυτόν του Κεμάλ (21142).
Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, ο κ. Σαλίχ έφυγε από το χωριό του και σήμερα ζει στον Άγιο Ερμόλαο της Κερύνειας, και παρόλο ότι έχουν περάσει τόσα χρόνια από τότε, εντούτοις μιλά ακόμα πολύ καλά τα ελληνικά.
Κληθείς να σχολιάσει το γεγονός ότι ενώ είχαν πολεμήσει μαζί στο Β` Παγκόσμιο Πόλεμο εναντίον ενός κοινού εχθρού, εντούτοις το 1974 βρέθηκαν σε διαφορετικά στρατόπεδα και ερωτηθείς πώς βλέπουν τα πράγματα στο Κυπριακό σήμερα, ο κ. Σαλίχ είπε ότι παλιά, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, ζούσαν πολλά καλά μαζί, «είμαστουν όπως τα αδέρφια», αλλά τώρα τα πράγματα αλλάξαν. «Άμμα ενε καλά τούντα πράματα, άμμα ίντα να κάμουμε», όπως είπε. Ο ίδιος εμφανίστηκε απαισιόδοξος ως προς τη λύση του κυπριακού, προβλέποντας ότι θα παραμείνει άλυτο για ακόμα πολλά χρόνια.
Ο κ. Κουζούπης ανέφερε ότι «το 1974 πιστεύω ότι ήταν ο ξένος δάκτυλος που μας έβαλε να μαλώσουμε. Δεν είχαμε διαφορές οι Ελληνοκύπριοι με τους Τουρκοκύπριους. Ζούσαμε μια χαρά. Όμως ο ξένος δάκτυλος μας έβαλε να χωριστούμε σε δύο στρατόπεδα. Γι΄ αυτό πιστεύω ότι πρέπει να εξευρεθεί λύση στο Κυπριακό, έστω και ομοσπονδιακή λύση, για να ξαναζήσουμε μαζί και για να έρθουν ξανά οι καλές μέρες».
«Σωστά» αποκρίθηκε ο Κεμάλ, επιρρίπτοντας την ευθύνη για τη μη λύση του Κυπριακού στους Άγγλους. «Άμα φύουν οι Εγγλέζοι που μέσ’ τη μέση τζαι αφήκουν μας μανιχούς μας, τότε θα γίνουμε όπως ήμασταν παλιά», είπε στο ΚΥΠΕ.
Σύμφωνα με το λεύκωμα του Παγκύπριου Συνδέσμου Πολεμιστών Β` Παγκοσμίου Πολέμου για τα πενηντάχρονα της συμμαχικής νίκης, στον πόλεμο πήραν μέρος 30,000 Κύπριοι, από όλες τις κοινότητες της Κύπρου. Σ’ αυτούς περιλαμβάνονται και μερικές χιλιάδες Κύπριοι που ζούσαν σε διάφορες χώρες του εξωτερικού. Περίπου 600 στρατιώτες δεν επέστρεψαν ποτέ στην Κύπρο, ενώ μόνο για 338 άτομα υπάρχουν στοιχεία όσον αφορά τα μέτωπα που έπεσαν, τις ημερομηνίες και τα κοιμητήρια στα οποία τάφηκαν.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ξέσπασε στις αρχές του Σεπτέμβρη 1939, κράτησε 5 χρόνια και 8 μήνες και στοίχισε τη ζωή σε 50 εκατομμύρια ανθρώπους από 70 χώρες.
(ΚΥΠΕ/ΓΜΙ/ΜΜ)
